Niektóre wyzwania związane ze zmianą religii

Niektórzy z nas przychodzą do buddyzmu będąc wychowani w innej religii. Uwarunkowania, które otrzymaliśmy z naszych wcześniejszych doświadczeń z religią lub instytucjami religijnymi, wpływają na nas. Świadomość tego uwarunkowania i naszych reakcji emocjonalnych na nie jest ważna. Na przykład niektórzy ludzie zostali wychowani w religiach z dużą dozą rytuału. Ze względu na osobiste dyspozycje i zainteresowania istnieje wiele różnych odpowiedzi na to pytanie. Niektórzy ludzie uwielbiają rytuał i odczuwają go jako kojący. Inni uważają, że im to nie odpowiada. Dwie osoby mogą doświadczać podobnych sytuacji lub żyć w tym samym środowisku, ale z powodu karmy i ich osobistych usposobień, mogą doświadczać ich bardzo różnie.

Uwarunkowania, które otrzymaliśmy z naszych wcześniejszych doświadczeń z religią lub instytucjami religijnymi, wpływają na nas. (Zdjęcie zrobione przez Archidiecezja Bostońska)

W rytuale nie ma nic z natury dobrego ani złego. Ważna jest jednak jakość naszej reakcji na nie. Niektórzy ludzie przywiązują się do rytuałów lub myślą, że samo odprawienie rytuału wystarczy. Inni witają rytuał z niechęcią lub podejrzliwością. Tak czy inaczej, umysł jest uwikłany w reaktywność emocjonalną, która utrudnia postęp duchowy.

Potrzebna jest jasność wynikająca z introspekcji. Przegląd naszych przeszłych doświadczeń z rytuałem to pierwszy krok. Jakie były nasze wcześniejsze doświadczenia? Jak wtedy zareagowaliśmy? Czy reagowaliśmy na rytuał, czy raczej na zmuszanie do siedzenia i słuchania go, kiedy chcieliśmy zrobić coś innego? Jakie tak naprawdę mamy z tym problemy? Ten rodzaj refleksji jest niezwykle korzystny dla uświadomienia sobie, jakie są nasze rzeczywiste problemy. Kiedy już uda nam się zidentyfikować problemy, możemy spojrzeć na nie jaśniej i zadać sobie pytanie: „Czy moja reakcja była wtedy odpowiednia? Czy była to reakcja dziecka, które nie rozumie, co robią dorośli wokół niego?” Następnie możemy zastanowić się: „Czy moja obecna odpowiedź opiera się na jasności czy stronniczości?” W ten sposób możemy ujawnić nasze poprzednie uwarunkowania, obserwować i rozumieć nasze reakcje na te doświadczenia, być świadomymi naszych obecnych reakcji, a następnie wybrać to, co jest rozsądne i korzystne, biorąc pod uwagę nasze osobiste usposobienie.

Pomocne jest również przyjrzenie się innym wydarzeniom w naszym wczesnym kontakcie z religią. Na przykład być może jesteśmy bardzo sceptyczni wobec zorganizowanej religii, wierząc, że jest skorumpowana, manipulacyjna i szkodliwa. Na jakie uwarunkowania byliśmy wcześniej narażeni, co doprowadziło nas do takiego wniosku? Być może jako dzieci widzieliśmy, jak dorośli mówili co innego w kościele, a co innego zachowywali się poza kościołem. Być może, jako uczniowie w szkole, zostaliśmy skarceni przez osoby posiadające władzę w kościele. Jak zareagowaliśmy? W pierwszym przypadku mogła to być pogarda, w drugim bunt. Potem nasz umysł uogólnił: „Wszystko, co ma związek ze zorganizowaną religią, jest zepsute i nie chcę mieć z tym nic wspólnego”.

Ale patrząc trochę głębiej, czy to uogólnienie może być nieco ekstremalne? Pomocne jest rozróżnienie między zasadami religijnymi a instytucjami religijnymi. Zasady religijne to takie wartości, jak miłość, współczucie, etyczne postępowanie, życzliwość, tolerancja, mądrość, szacunek dla życia i przebaczenie. Te zasady i metody ich rozwijania zostały opisane przez mądrych i współczujących ludzi. Jeśli będziemy je praktykować i próbować zintegrować je z naszymi umysłami, odniesiemy z tego korzyść, podobnie jak ludzie wokół nas.

Instytucje religijne, z drugiej strony, to sposoby organizowania ludzi, które zostały opracowane przez ludzi, których umysły są zaciemnione przez ignorancję, wrogość i przywiązanie. Instytucje religijne są z natury wadliwe; każda instytucja — społeczna, gospodarcza, polityczna, opieki zdrowotnej itd. — jest niedoskonała. Nie oznacza to, że instytucje są całkowicie bezużyteczne; wszystkie społeczeństwa wykorzystują je jako sposoby organizowania ludzi i wydarzeń. Musimy jednak znaleźć sposób współpracy z instytucjami, który przynosi największe korzyści i powoduje jak najmniej szkód.

Świadomość różnicy między zasadami religijnymi a instytucjami religijnymi jest kluczowa: te pierwsze mogą być czyste i godne podziwu, podczas gdy tych drugich brakuje, a czasem, niestety, są nawet szkodliwe. Taka jest rzeczywistość cyklicznej egzystencji, egzystencji pod wpływem ignorancji, przywiązaniei wrogość. Oczekiwanie, że instytucje religijne będą całkowicie czyste tylko dlatego, że zasady religijne są budujące, jest nierozsądne. Oczywiście jako dzieci zasady i instytucje mogły zostać wymieszane w naszych umysłach iw ten sposób mogliśmy odrzucić całą filozofię religijną z powodu szkodliwych działań kilku osób.

Na rekolekcjach czasami prowadzimy rozmowy z osobami dzielącymi się na grupy według religii pochodzenia. Proszę ich o refleksję:

1. Czego nauczyłeś się z religii, z której pochodzisz, co pomogło ci w życiu? Na przykład, czy pomogły ci jakieś wartości etyczne, których się nauczyłeś? Czy zachowanie niektórych osób zainspirowało Cię lub zachęciło? Pozwól sobie uznać i docenić te pozytywne wpływy w swoim życiu.
2. Jakie miałeś doświadczenia związane z religią, z której pochodzisz, która uwarunkowana cię w szkodliwy sposób? Jeśli żywisz urazę, prześledź jej rozwój, badając nie tylko wydarzenia zewnętrzne, ale także swoje wewnętrzne reakcje na nie. Spróbuj zrozumieć rozwój tych negatywnych emocji i pozwól im odejść. Znajdź sposób, aby pogodzić się z tymi doświadczeniami, ucząc się od nich wszystkiego, co możesz, jednocześnie nie pozwalając im kontrolować twojego życia lub sprawić, że nie będziesz w stanie dostrzec dobroci, która pojawia się na twojej drodze.

Rezultatem takiej refleksji i dyskusji jest uzdrowienie. Ludzie są w stanie uzyskać bardziej wszechstronny i zrównoważony pogląd na swoje wcześniejsze uwarunkowania religijne i są w stanie docenić to, co jest wartościowe, i pozbyć się urazy z powodu tego, co nie było przydatne. Mając jaśniejszy umysł, są w stanie podejść do buddyzmu ze świeżym nastawieniem.

Kolejnym wyzwaniem stania się buddystą po wychowaniu w innej religii jest błędna interpretacja niektórych buddyjskich słów lub idei jako mających znaczenie jak w naszej poprzedniej religii. Oto kilka typowych błędnych interpretacji, które ludzie tworzą:

• Odnoszące się do Budda tak jak my wobec Boga: myśląc o Budda jest wszechmocny, myśląc, że musimy podobać się i być posłusznym Budda aby uniknąć kary
• Modlimy się do buddyjskich bóstw medytacyjnych tak, jak modlimy się do Boga
• Myślący karmy a jego skutkiem jest system nagród i kar
• Myśląc, że królestwa egzystencji, o których mówi buddyzm, są porównywalne z niebem lub piekłem, jak wyjaśniono w chrześcijaństwie
• I wiele więcej. Bądźcie tego świadomi, kiedy odkryjecie je w sobie. Następnie zastanów się, co Budda rozmawiać na te tematy i być świadomym różnic.